Νέα Δημόσια Διοίκηση ή νέοι Διοικητές Νοσοκομείων ΕΣΥ, και πως?

Γράφει ο Νίκος Πολύζος, Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης, ΔΠΘ, πρώην Γ.Γ. του υπουργείου Υγείας

Κοντά 4 χρόνια από τη διάταξη (ν.4052/2012) για την «αξιολόγηση» και κυρίως την «επιλογή» διοικητών και αναπληρωτών τους στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, η συζήτηση για τις «αλλαγές» τους δείχνει που βρίσκεται και πως διεξάγεται η συζήτηση, για τη «νέα» διοίκηση ή τους «νέους» διοικητές, μέσα σε μια «νέα» πολιτική υγείας. Η ιδιότητά μου κυρίως του παρόντος, και δευτερευόντως του παρελθόντος, μου δίνουν το δικαίωμα λόγου, μετά από ένα διάστημα κατανόησης των γεγονότων («παλαιών»).

Αρχικά πρέπει να τονισθεί ότι χάθηκε μια 20ετία στα παραπάνω, από τη δημιουργία του ΕΣΥ (ν.1397/1983) και τους «συντονιστές», τις αλλαγές σε «γενικούς διευθυντές» (ν. 2072/1992), που ουδέποτε έγιναν ως το 2002, για να πάψει το φαινόμενο των κομματικών, περισσότερων «πράσινων» και λιγότερων «γαλάζιων», Προέδρων, μερικοί από τους οποίους άξιζαν, αλλά ουδέποτε αξιολογήθηκαν, όπως κι οι περισσότεροι, που πιθανόν δεν άξιζαν και ποτέ δεν αξιολογήθηκαν, αντικειμενικά.

Το 2002 (ν. 2889) τοποθετούνται «διοικητές», με βάση αξιολόγηση προσόντων, άτυπης επιτροπής, και απόφασης Υπουργού (Α. Παπαδόπουλου), που ήταν ο μόνος ως τότε που ήθελε και το μπόρεσε, στην πλειοψηφία του.

Το πιο σημαντικό είναι ότι επέβαλε και συμβόλαια αποδοτικότητας, με στόχους κι εργαλεία διοίκησης, που κράτησαν 2 έτη (οι «απολύσεις» του 2004 δε τα χρησιμοποίησαν κι έτσι χάθηκε η ευκαιρία).

Η συνέχεια δόθηκε με «γαλάζιους» διοικητές, ως το 2010, ώσπου έγινε επάνοδος στα κριτήρια του 2002 (open.gov), που -«τυχαία» ή όχι- έβγαλαν πολλές αξιόλογες κι αξιοκρατικές καταστάσεις, που μαζί με την εφαρμογή στόχων κι εργαλείων διοίκησης, που αξιολογούνταν κάθε μήνα, κράτησαν άλλα 2 έτη.

Το πολιτικό (δικομματικό) σύστημα (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) πιεζόμενο («χαλαρά» θα έλεγα) από τους «θεσμούς» (τότε τρόικα) αποφάσισε, μια 10ετία μετά, την αναπροσαρμογή τους, θεσμοποιώντας την επιτροπή, την αξιολόγηση και τα κριτήρια επιλογής.

Η πρώτη «τρικομματική» (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) αξιολόγηση κι επιλογή (2013) δεν άλλαξε το πλαίσιο (ούτε εναρμονίσθηκε στο πνεύμα του «νομοθέτη»). Η δεύτερη «δικομματική» (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) αξιολόγηση (2015) μοιάζει να κινείται στο ίδιο πλαίσιο.

Και τις 2 φορές, δεν είδαμε ανακοίνωση πλαισίου ή κριτηρίων αξιολόγησης, ούτε ανάλογο αποτέλεσμα επιτροπής, αν υπήρξε, ούτε επαρκή τελική τεκμηρίωση αποφάσεων, κι αναμένουμε την επιλογή (νέων), για να διαπιστώσουμε αν μπορούμε επιτέλους να αφήσουμε το «παλιό».

Πολιτικά ίσως ήταν αποδεκτό (όχι ορθολογικό), μιας και δε θα υπάρξει πια άλλη δικαιολογία εφαρμογής «πολιτικής» ή «πολιτικών», που αναζητούνται. Όμως, πρέπει οι «πολιτικές» να εναρμονισθούν με «στόχους» κι «εργαλεία», αλλιώς η ευκαιρία πάλι θα χαθεί, σε περίοδο κρίσης, που «κοστίζει» πια.

Η «νέα» δημόσια διοίκηση (και στο ΕΣΥ) πρέπει να περιλαμβάνει εργαλεία, π.χ.:

1. στρατηγικό σχεδιασμό των πολιτικών,

2. διοίκηση αποτελεσμάτων σε προγράμματα ή υπηρεσίες,

3. διοίκηση ολικής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών,

4. ηλεκτρονική διακυβέρνηση με απλούστευση διαδικασιών μέσω και διαδικτύου,

5. μέτρηση συγκριτικής απόδοσης μονάδων και έλεγχο αυτών,

6. κατάρτιση και παρακολούθηση προϋπολογισμών και η-προμηθειών, και

7. σύνδεση αμοιβών προσωπικού με την απόδοσή του, και στόχους, σε π.χ.,

1. απολογισμούς-ισολογισμούς,

2. επιχειρησιακά σχέδια,

3. προϋπολογισμούς (έσοδα-ΚΕΝ, έξοδα-κατηγορίες), με απαιτήσεις (ΕΟΠΥΥ) – υποχρεώσεις (Προμηθευτές),

4. προμήθειες (διαγωνισμούς, παρατηρητήριο),

5. εφημερίες-ΤΕΠ,

6. μηχανοργάνωση-ηλεκτρ. συνταγογράφηση-φάκελο ασθενούς-πρωτόκολλα,

7. δράσεις ποιότητας και ικανοποίηση ασθενών,

8. υποδομές και ΒΙΤ,

9. esy.net – μηνιαία αξιολόγηση, 10. αναδιοργάνωση, κ.λπ.

Όλα τα ανωτέρω πρέπει να είναι και ευέλικτα και αναπροσαρμόσιμα, με σκοπό οι «νέοι» διοικητές να τα γνωρίζουν (επιλογή) και να τα εφαρμόσουν (αξιολόγηση), επικοινωνώντας τα προς τα πάνω (ΔΥΠε και Υπ. Υγείας) και προς τα κάτω (στελέχη, προσωπικό, ασθενείς). Θα δούμε και θα επανέλθουμε, ελπίζοντας για όλους μας, ως πολίτες, που κάποια στιγμή (θα) είμαστε και χρήστες (καλών) υπηρεσιών του ΕΣΥ.

Νίκος Πολύζος, Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης, ΔΠΘ, πρώην Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Υγείαςhttp://www.healthreport.gr/